Volgens de bank werden sinds mei 2019 ruim 77.000 arbeidsrelaties opgezegd als gevolg van de WAB. Vrouwen werden daardoor onevenredig hard getroffen. De wet moest het voor ondernemers juist aantrekkelijker maken om mensen een vaste baan aan te bieden.
In aanloop naar wet contracten opgezegd
"Opmerkelijk is dat werkgevers vooral in de aanloop naar de wet, die op 1 januari 2020 van kracht werd, massaal tijdelijke contracten hebben opgezegd", schrijft ABN AMRO. Volgens de onderzoekers gingen werkgevers hun 'flexibele schil' door de komst van de WAB anders invullen. "Flexwerkers kwamen deels in de WW terecht, terwijl werkgevers overstapten op zzp'ers", zegt analist Kamalika Patra in een toelichting op het onderzoek.
80 procent is vrouw
Bijna 80 procent van alle flexwerkers van wie het contract werd beëindigd, is vrouw. Zij werken vaker in sectoren waar kostenverhogingen minder makkelijk kunnen worden opgevangen. Het gaat dan onder meer om de horeca, kinderopvang en de thuiszorg. "Hogere personeelskosten leiden dan al snel tot ontslag", aldus ABN AMRO.
Schoonmakers verloren hun baan
Vooral laagopgeleide flexwerkers zijn zwaar getroffen. Ruim 15.000 schoonmakers, landbouwwerkers, bouwvakkers en productiearbeiders verloren hun baan. Ook jongeren kregen harde klappen met een daling van ruim 37.000 tijdelijke contracten. "Deze werden door een gebrek aan werkervaring niet vervangen door vaste contracten", concludeert ABN AMRO.
Tijdelijke contract opzeggingen
Specifiek over schoonmaak concludeert analist Patra: "Het onderzoek is gedaan op beroepscategorieën. De schoonmaak valt onder de laaggeschoolde beroepen-categorie. Onder hen zagen we bijna 16.000 tijdelijke contract opzeggingen door de WAB. De mogelijkheid dat ze zzp’er zijn geworden blijft aanwezig. Echter, achten we de kans dat zij werkloos zijn geworden of in het onbenut arbeidspotentieel zijn beland groter door hun relatief lage scholingsniveau. Een kanttekening is wel dat voor bepaalde groepen binnen deze categorie een sterke arbeidskrapte aanwezig is, waardoor een vast contract voor hen meer realistisch is geweest."
Te vroeg om toe te schrijven aan WAB
Minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) herkent de cijfers maar vindt het te vroeg om ze toe te schrijven aan de WAB. Hij benadrukt dat het lastig is om van ontwikkelingen op de korte termijn de precieze oorzaak vast te stellen. "Zeker het coronajaar heeft veel vertekend. Wat we wel langjarig kunnen vaststellen is dat flexibel werk steeds meer toeneemt."
Verschillen in kosten verkleinen
Het demissionaire kabinet heeft volgens Koolmees al stappen gezet om de verschillen in kosten voor werkgevers tussen vast en flex te verkleinen. "Want het zijn vaak kostenverschillen die bepalen welk contract iemand krijgt." Maar hij is daarmee "minder ver gekomen dan gehoopt", geeft hij toe. Zeker de verschuiving naar zzp blijft een "zorgpunt". Het is aan een volgend kabinet om door te gaan met maatregelen "om de arbeidsmarkt beter te helpen werken".
