Aandacht voor milieu steeds belangrijker in de schoonmaak
De aandacht voor het milieu wordt steeds belangrijker, zeker ook in de schoonmaakbranche. Of het nu de consument is die zoekt naar een milieuvriendelijk schoonmaakmiddel, of een grote opdrachtgever die in zijn aanbesteding strenge milieueisen stelt: de druk om milieuvriendelijk en duurzaam te produceren en te opereren neemt flink toe.
Roepen dat je als bedrijf milieuvriendelijk bezig bent, is één ding. Maar met een certificering door een bekend milieukeurmerk kunnen bedrijven hun milieuactiviteiten duidelijk en onweerlegbaar aantonen. Maar wat betekent zo’n keurmerk nu eigenlijk precies? Wat houdt het in? Op welke manieren wordt er rekening gehouden met het milieu? En: wat zijn de verschillen tussen de bekende keurmerken?
Schoonmaakbedrijven vinden milieukeurmerken verwarrend
Dat er veel verwarring en onduidelijkheid bestaat over de verschillende keurmerken, blijkt jaar na jaar wel uit het MVO-onderzoek van Service Management. Zo gaf in 2018 44 procent van de ondervraagde schoonmaakprofessionals aan de verschillen tussen de diverse keurmerken moeilijk en verwarrend te vinden. In de jaren daarvoor lag dat percentage zelfs nog hoger.
Ook worden de schoonmaakprofessionals gevraagd welke milieukeurmerk of welke certificering hun voorkeur heeft. Wat blijkt? Meer dan een derde (36 procent) van hen wist geen keurmerk op te noemen. In 2018 was dat 32 procent. Met 15 procent van de stemmen is ISO 14001 het meest geliefde keurmerk in de schoonmaak. Gevolg door de MVO-prestatieladder (10 procent) en cradle-to-cradle certificering (7 procent).
44 procent van de schoonmaakprofessionals vindt de verschillen tussen de diverse keurmerken moeilijk en verwarrend
Maar daarmee is het rijtje milieukeurmerken in de schoonmaak nog niet compleet. Zo kennen we ook het EU Ecolabel, de ISO 26000 richtlijn, het Eco Management and Audit Scheme (EMAS), het Nordic Swan Ecolabel en de AISE Charter for Sustainable Cleaning. Wij leggen ze stuk voor stuk aan je uit.
ISO 14001: internationale norm voor een milieumanagementsysteem
ISO 14001 is een internationale norm waarin eisen zijn beschreven waaraan een milieumanagementsysteem moet voldoen. Het milieumanagementsysteem volgens deze normen is bedoeld om op een systematische manier milieuaspecten te identificeren, te prioriteren en vervolgens te beheersen en te verbeteren. Het systeem wordt gebruikt om een bij de organisatie passend milieubeleid te ontwikkelen en de uitvoering ervan te borgen. De (mogelijke) milieuaspecten bij leveranciers en bij afnemers van de organisatie vallen ook binnen het milieumanagementsysteem.
Voortdurend verbeteren
ISO 14001 geeft niet een concrete acceptabele milieubelasting. De organisatie moet dat zelf bepalen aan de hand van een analyse van haar milieuaspecten (activiteiten, producten en diensten van de organisatie die effect hebben op het milieu) en de mogelijke effecten daarvan op het milieu. De voorwaarde van ISO 14001 is dat de organisatie streeft naar het voortdurend verbeteren van haar milieuprestaties en dus het verminderen van haar milieubelasting. Daarnaast moet er (natuurlijk) worden voldaan aan de wettelijke eisen.
Elke organisatie, ongeacht omvang, soort en aard, kan certificering aanvragen. Hiervoor wordt een externe audit afgenomen door een certificatie-instelling. NEN is beheerder van de ISO normen.
Voor meer informatie: www.nen.nl
Eco Management and Audit Scheme (EMAS)
Het EMAS is een vrijwillige milieumanagement tool voor organisaties ontwikkeld door de Europese Commissie in 1993. Deze tool geeft elk type organisatie advies en moedigt bedrijven aan om op een transparante manier hun milieudoelstellingen te verwezenlijken. Het biedt handvaten om eigen milieuprestaties te beoordelen, beheren en te verbeteren. Daarnaast heeft het als doel om bedrijven een betere concurrentiepositie te verschaffen, onder andere door efficiënter gebruik van grondstoffen.
Stap verder dan ISO 14001
Op het eerste gezicht heeft het EMAS veel overeenkomsten met de ISO 14001. Dat klopt: de eisen van ISO 14001 zijn namelijk ook een belangrijk onderdeel van EMAS. Maar de EMAS certificering gaat net een stuk verder en ISO 14001 wordt dan ook gezien als een opstap richting EMAS certificering. Zo heeft EMAS verplichte elementen als het communiceren van prestaties via milieuverklaringen en de participatie van medewerkers.
EMAS is van toepassing op elk type organisatie uit alle branches, zolang ze geïnteresseerd zijn in het verbeteren van hun milieuprestatie. De aangewezen Competent Body voor EMAS in Nederland is SCCM. Om in aanmerking te komen voor certificering, vindt er een externe audit plaats, moet het milieumanagementsysteem worden geverifieerd en het milieuverslag moet worden gevalideerd.
Voor meer informatie: www.emas.eu of www.sccm.nl
ISO 26000: richtlijn voor mvo in de praktijk
ISO 26000 is een internationale richtlijn met handvatten voor organisaties die ondersteuning willen bij het in de praktijk brengen van maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo). De richtlijn geeft antwoord op het wat en hoe van mvo. Zo worden er internationaal overeengekomen definities, principes en kernthema’s op het gebied van mvo gegeven. Daarnaast zijn er richtlijnen voor de implementatie van mvo.
De norm is ontwikkeld om organisaties te helpen om een bijdrage te leveren aan duurzame ontwikkeling en om organisaties aan te moedigen verder te gaan dan enkel hun wettelijke verplichting.
Geen eisen stellend document
ISO 26000 is een richtlijn en geen eisen stellend document. Daarom is het in dit geval, in tegenstelling tot ISO 14001 en EMAS, niet geschikt en niet bedoeld voor certificatie. Wel kunnen organisaties met een zogenoemde zelfverklaring aantonen dat zij de principes en richtlijnen van ISO 26000 toepassen. De zelfverklaring is onder begeleiding van NEN en in samenwerking met MVO Nederland ontwikkeld door een commissie waarin onder andere VNO-NCW, het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, FNV Vakcentrale, Goede Waar & Co en het MVO-platform zitting hebben.
Voor meer informatie: www.nen.nl
MVO Prestatieladder: MVO managementsysteem certificeren
De MVO Prestatieladder maakt het mogelijk om, geïnspireerd door de ISO 26000, wél een MVO managementsysteem te certificeren. Zo kan duurzame ontwikkeling concreet, objectief en aantoonbaar gemaakt worden.
De MVO Prestatieladder is geïnspireerd op internationaal geaccepteerde documenten, zoals de ISO 26000, de ISO 9001:2015, AA1000 en het Global Report Initiative (GRI). De opbouw van de norm is identiek aan de structuur van ISO 9001 en ISO 14001. Zo wordt het mogelijk gemaakt om 33 mvo indicatoren door middel van een managementsysteem en in samenspraak met de stakeholders voortdurend te ontwikkelen.
Internationaal erkend
Sinds 2010 wordt de MVO Prestatieladder in Nederland toegepast en het is sinds 2015 ook internationaal erkend. Er zijn vijf niveaus in de MVO Prestatieladder te onderscheiden en een organisatie kan op één van deze niveaus gecertificeerd worden. Opvallend is dat er op de website gemeld wordt dat niveau 4 momenteel het hoogst haalbare niveau is: “Op dit moment is het (nog) niet mogelijk een niveau 5 certificaat te behalen.” De certificatie audit wordt uitgevoerd door certificatie instellingen die zijn aangesloten bij de Foundation Sustained Responsibility.
Voor meer informatie: www.mvoprestatieladder.nl/
Cradle to Cradle (C2C)
De bedenker van het C2C-concept is het Amerikaanse adviesbureau McDonough Braungart Design Chemistry. De achterliggende filosofie van de Cradle tot Cradle-certificering valt te achterhalen door het simpelweg te vertalen: van wieg tot wieg. Ofwel: kringloop. Het is dus de bedoeling dat alle materialen na gebruik in het product nuttig inzetbaar zijn in een ander product.
Vijf aspecten en vijf niveaus
De vijf aspecten waarop een C2C certificering beoordeeld worden zijn: samenstelling van de materialen, mogelijkheden tot hergebruik van de materialen, gebruik van hernieuwbare energie, duurzaam waterbeheer en sociale rechtvaardigheid. Het internationale keurmerk kent vijf niveaus, namelijk basis, brons, zilver, goud en platina. De precieze eisen waaraan voldaan moet worden, verschillen per productgroep en per niveau. De controle voor de certificering wordt elke twee jaar uitgevoerd door onafhankelijke bureaus.
Voor meer informatie: www.c2ccertified.org
Nordic (Swan) Ecolabel
Het Nordic Swan Ecolabel is een Scandinavisch milieukeurmerk voor schoonmaakmiddelen, (af)wasmiddelen en detergenten. Voor elk type product heeft het label aparte criteria. Het label garandeert dat de productie op een milieuvriendelijke wijze gebeurt en dat de producten voldoen aan hoge kwaliteitseisen. Zo mogen bepaalde milieubelastende en verontreinigende stoffen niet gebruikt worden, mag slechts een beperkt aantal additieven worden gebruikt en zijn er strenge eisen betreft toxiciteit voor het waterleven en voor de biologische afbreekbaarheid van het product.
Garantie voor schoonmaakresultaat
Daarnaast zijn er criteria voor de hoeveelheid verpakking per dosis. Ook moet de verpakking duidelijke informatie weergeven over het gebruik, de dosering en de (eventuele) gevaren van het product. Tenslotte worden de producten getest op hun doelmatigheid: het label biedt een kwaliteitsgarantie voor het schoonmaakresultaat.
Het label werd in 1989 ontwikkeld door ministers uit de Scandinavische landen met als doel om producten en diensten duurzamer te maken en de consument milieubewuster te laten worden. Tegenwoordig wordt het beheerd door de Nordic Ecolabelling Board, een bestuur bestaande uit vertegenwoordigers van de Scandinavische overheden. Certificering en controle (elke drie jaar) wordt uitgevoerd door onafhankelijke instanties.
Voor meer informatie: www.nordic-ecolabel.org/
AISE Charter for Sustainable Cleaning
Het Charter for Sustainble Cleaning (duurzaam schoonmaken) is een initiatief van AISE: een koepelorganisatie die zeep-, was- en reinigingsmiddelen in Europa vertegenwoordigt. Het doel is om de sector én de consument deze producten duurzamer te laten produceren en consumeren. Het label garandeert dat de producten veilig gemaakt worden waarbij rekening wordt gehouden met het milieu door een efficiënter gebruik van chemische stoffen en natuurlijke hulpmiddelen zoals water.
Complete levenscyclus
Voor certificering volgens de normen van het Charter voor Duurzaam Schoonmaken, wordt door onafhankelijke auditors vastgesteld of er bij het ontwikkelen en produceren van de producten rekening gehouden wordt met het aspect “duurzaamheid”. Daarbij wordt gekeken naar de complete levenscyclus van een product, vanaf de grondstof tot het gebruik en de afvalverwerking.
Bedrijven die zich aansluiten bij het Charter moeten zich onderwerpen aan externe, onafhankelijke verificatie, en nemen deel aan een jaarlijkse EU-brede beoordeling van bepaalde Key Performance Indicators die economische, sociale en milieuaspecten meten.
Voor meer informatie: www.sustainable-cleaning.com.
EU Ecolabel voor producten en diensten
Het EU Ecolabel is een Europees milieukeurmerk voor producten en diensten, opgericht in 1992 met als doel om duurzamere productie en consumptie te stimuleren. Er zijn duizenden gecertificeerde duurzamere reinigingsmiddelen, zepen, tissuepapier- en schoonmaaktextielproducten op de Europese markt. Deze middelen en producten bevatten geen schadelijke stoffen, zijn niet giftig voor waterorganismen en maken net zo goed schoon als vergelijkbare producten. Ook zijn er milieueisen aan de verpakking: geen spuitbussen met drijfgassen en niet meer verpakkingsmateriaal dan noodzakelijk.
Verder dan alleen schoonmaakproducten
Sinds 2018 is het ook mogelijk om schoonmaakdiensten met EU Ecolabelte certificeren. Hiermee kan een schoonmaakbedrijf aantonen dat hij gebruik maakt van gecertificeerde duurzamere schoonmaakmiddelen, instructie verzorgt voor personeel, afval scheidt en recyclen en een milieuzorgsysteem implementeert.
Stichting Milieukeur (SMK) is de zogenaamde Competent Body (uitvoerende instantie) van het Europees Ecolabel in Nederland. Zij zijn verantwoordelijk voor de implementatie van het keurmerk, de certificering van aanvragen en bijdragen aan de ontwikkeling van de criteria.
Voor meer informatie: www.smk.nl en www.europeesecolabel.nl
