Congres Schoonmakend Nederland inspireert: "We moeten uit onze comfortzone stappen en ons laten prikkelen"

Na een komische aftrap met geïmproviseerde liedjes als ‘Niemand wil mijn VR-bril testen’ en ‘Kevin’ van cabaretier Andries Tunru, was de zaal opgewarmd voor het inhoudelijke deel van het congres. Dagvoorzitter Rens de Jong ging in gesprek met voorzitter Piet Adema. Adema: “Door corona was er ineens chaos, Maar we hebben orde in die chaos gecreëerd. Als de schoonmaak er niet was geweest, hadden wij hier niet gezeten vandaag. Zonder schoonmaak staat de bv Nederland gewoon stil. Wij wisten dat al, maar nu weet heel Nederland het ook.” De vraag op het moment is wel hoe we die schoonmaak draaiende houden. De sector wordt geconfronteerd met een grote krapte op de arbeidsmarkt. Schoonmakend Nederland zet zich in voor verbetering, met een extra focus op ondernemers. Adema: “We moeten echt zorgen dat we een toekomstperspectief houden voor onze ondernemers in Nederland.”

Synergie = business for good

Joris van Zoelen, partner bij strategisch adviesbureau Synergie, pakte het stokje over. Zijn boodschap is dat er niets slechts is aan goed doen. En vooral ook dat goeddoen als ondernemer waarde toevoegt voor de maatschappij én je eigen bedrijf. Zo staan de mensen in de rij om te werken bij bedrijven als Dopper en Tony Chocolonely. “Synergie houdt zich bezig met business for good. Het is inmiddels nog maar 92 maanden tot 2030. We moeten in die tijd een grote transitie maken om de aarde niet meer zo uit te putten als we nu doen. Het is tijd voor actie. En wij geloven dat iedere ondernemer het in zich heeft om goed te doen. Daarom helpen we kleine en grote organisaties in die transitie. Vaak krijgen wij de vraag waarom wij altijd het beste jongetje van de klas moeten zijn. Dan vraag ik: waarom niet?”

Impactbedrijven

Van Zoelen liet zien waarom bedrijven die verantwoord ondernemen er beter uitkomen dan bedrijven die alleen sturen op geld. Hij noemt hen impactbedrijven: ondernemers die beginnen op de plek waar het zeer doet. “Bedrijven zoals Tony Chocolonely zijn op zoek gegaan naar waar het onrecht zit. Zij vertalen hun onvrede daarover vervolgens naar een aspiratie. Ze geloven dat de wereld anders kan zijn dan dat hij nu is.” Hij sloot zijn verhaal af: “De schoonmaakbranche kan dit ook. Neem bijvoorbeeld de ESG-doelen ter inspiratie. Jullie weten wat er aan de hand is in de wereld en jullie deugen allemaal. Dus werk er ook aan!”

Ondernemers moeten disrupten

Hoe je als ondernemer, in welke branche dan ook, relevant blijft, is door te blijven ondernemen. Om dat te illustreren nam Michiel Muller ons mee in zijn verhaal. De rasondernemer is de man achter bedrijven als Tango, Route Mobiel en Picnic. Bij al deze succesvolle concepten kwam hij de markt op als disrupter. Hij durfde het risico aan te gaan om iets nieuws te doen in grote markten stabiele markten als die van tankstations en supermarkten. “Als iemand in een bedrijf van A naar B wil stappen, wordt hij vaak teruggezogen door het systeem. Teveel risico. Een ondernemer zegt ‘screw it, let’s do it’. De crux van ondernemerschap is dat als je niet bereid bent je veilige haven te verlaten en een beetje risico te nemen, je nooit nieuwe ideeën zult zien. Ben je eenmaal in beweging, dan hoeft je niet in één keer die pot goud te vinden. Van het een komt namelijk het ander en dan kom je uiteindelijk wel uit bij dat goud.” Voor de schoonmaakbranche is dan ook zijn takeaway om te blijven doordenken en om je heen te blijven kijken. Zo kom je op nieuwe ideeën.

Manipuleren en gemanipuleerd worden

De derde spreekster komt uit een heel andere hoek: die van de klinische neuropsychologie. Hoogleraar en bestselling auteur Margriet Sitskoorn leerde het publiek hoe zij dagelijks worden gemanipuleerd én hoe zelf te manipuleren. “Waarom willen we wat we willen en doen we wat we doen? Dat is eigenlijk vrij eenvoudig. We handelen altijd volgens dezelfde basisregels. Als je vaak dingen herhaalt, worden automatismen opgebouwd. En het is moeilijk die te doorbreken. Daardoor handel je erg voorspelbaar. En dan ben je dus makkelijk te beïnvloeden.”

Je moet je blootstellen aan nieuwe dingen en onzekerheid opzoeken

Hoe doorbreken we dit? Neuroplasticiteit speelt hierbij een rol. Onze hersenen ontwikkelen de dingen die we altijd doen en verleren dingen waar we ons niet aan blootstellen. Als je dus alleen doet wat je altijd doet, wordt je steeds slechter in innoveren. “Je moet je blootstellen aan nieuwe dingen en onzekerheid opzoeken”, beredeneert Sitskoorn. “Dat verandert ook de mensen om je heen, want jij stelt hen bloot aan die dingen. Zo beïnvloedt je ook hun denken en doen.”

Schoon maakt moreel

Sitskoorn vervolgt: “Je kunt ook beïnvloeden door schoonmaken. Een schone omgeving bevordert het welzijn van mensen. Er zijn heel specifiek manipulaties met schoonmaakmiddelen. Als je bijvoorbeeld schoonmaakt met een middel met een citroengeur, ontstaat er niet alleen fysieke reinheid maar ook morele reinheid. Als we citroenlucht ruiken, gaan we ons namelijk moreler gedragen. Dit zijn heel gemakkelijk manieren om mensen in hun denken en doen te beïnvloeden.”

Homo Prospectus

Andere belangrijk begrippen zijn pijn en genot. Vanuit onze oerhersenen gaan wij op zoek naar dingen die ons genotscentrum prikkelen en het pijncentrum ontlasten. Pijn en genot zijn verbonden aan vijf sociale emoties, die Sitskoorn samenvat in het scarf-model: status, certainty (zekerheid), autonomie, relatedness (acceptatie) en fairness (eerlijkheid). Deze emoties verklaren al ons gedrag. “Wanneer je de elementen van het scarf-model begrijpt en je denkt terug aan bepaalde situaties, begrijp je meteen waar het fout liep. Als je dit model onthoudt, begrijp je heel veel problemen en hoe je ze moet oplossen. We zijn de homo prospectus: we kunnen niet alleen de toekomst zien, maar ook bewerkstelligen.”

We moeten uit onze comfortzone stappen

Laat je prikkelen

In deze drie inspirerende keynotes zitten veel mooie takeaways voor de schoonmaakprofessional: Als dingen op je pad komen, grijp ze dan aan. Stap uit je comfortzone en durf risico te nemen. Kijk hierbij ook naar het grote maatschappelijke verhaal. En houd het scarf-model in je achterhoofd wanneer je mensen mee wilt nemen. Adema sluit af: “We moeten uit onze comfortzone stappen. Laat je prikkelen. Soms kan er ook zoveel chaos ontstaan, dat je wel uit je comfortzone moet. Dan moeten we de samenwerking zoeken. Kijk naar elkaar en help elkaar.”