Door Nils J.van der Zijl*
Concurreren in de ‘Meer voor Minder’ markt
Door de toename van het aantal vierkante meters in grote steden zal de vraag naar schoonmaakdiensten de komende jaren stijgen. Dit biedt een enorme kans voor schoonmaakbedrijven en facilitaire bedrijven om uit te breiden naar nieuwe markten. Maar ondanks deze positieve prognoses is het algemene gevoel bij veel schoonmaakdienstverleners zeer gematigd.
Bezorgdheid en onzekerheid hebben meer de overhand dan positieve opwinding over de toekomst. Schoonmaakbedrijven (en hun winstmarges) staan voortdurend onder druk door klanten en worden continu geacht om de prestaties te verbeteren. De verwachtingen van klanten stijgen exponentieel en een groeiende “zero tolerance” houding ten opzichte van slechte prestaties verhoogt die druk alleen nog maar meer.
Schoonmaakbedrijven (en hun winstmarges) staan voortdurend onder druk door klanten en worden continu geacht om de prestaties te verbeteren
Zoals we allemaal weten, zijn de marges al krap en worden biedingen in een steeds competitiever landschap vaak nog steeds op prijs gewonnen. Van schoonmaakbedrijven wordt verwacht dat ze servicewaarde, innovatie, duurzaamheid en nog veel meer aantonen, maar het is nog steeds een markt waar klanten meer willen voor minder. Het is grotendeels een race naar de bodem om nieuwe contracten binnen te halen.
Tegen deze achtergrond kampen schoonmaakbedrijven daarnaast ook met ernstige personeelsuitdagingen, met stijgende arbeidskosten en een van de hoogste percentages van personeelsverloop van alle bedrijfstakken. Dit zorgt voor een onmogelijke situatie voor de industrie, met een toenemende druk voor een hoger serviceniveau, tegen lagere kosten en met een duur en flexibel inzetbaar personeelsbestand.
LEES OOK: Vlemmix en Van der Sluijs (ICS Groep): “Lonen stijgen harder dan tarieven”
Innovatie gaat verder dan technologie alleen
Veel afnemers stellen innovatie centraal in hun toekomstige strategieën en wijzen op nieuwe technologieën, zoals AI en IoT, als antwoord op hun problemen. McKinsey heeft recentelijk gewezen op een “Internet of Things (IoT) evolutie”, “de komst van robots” en “augmented reality” als drie grote trends die een buitengewone impact hebben op facilitair management en schoonmaak.
In een branche die van oudsher nog wel eens moeite heeft gehad om nieuwe technologieën op een vlotte en efficiënte manier in de bedrijfsvoering te integreren, is het belangrijk om te erkennen dat technologie op zich, hoe geavanceerd ook, geen wondermiddel is. Velen in de sector zijn zich maar al te bewust van eerdere gevallen van grote investeringen in dure reinigingsmachines. Deze investeringen kwamen hun beloften niet na door gebrek aan acceptatie onder schoonmaakteams en een gebrek aan vaardigheden om de het beste uit de technologie te halen.
Technologie op zich, hoe geavanceerd ook, is geen wondermiddel
Nieuwe modellen en mindset
Echte innovatie moet meer zijn dan het simpelweg inzetten van nieuwe technologie in het dagelijks werk. Het gaat over nieuwe bedrijfsmodellen, een nieuwe benadering van werkzaamheden, een nieuwe mindset en gedrag. De reden dat zoveel digitale transformatieprogramma’s mislukken, zowel binnen deze sector als tussen bedrijven onderling, is dat organisaties niet de juiste cultuur creëren waarin nieuwe technologieën optimaal kunnen worden benut. Te vaak investeren organisaties in technologie en vinden dat genoeg; ervaring leert ons dat dit niet zo is.
De voordelen van cobots
Volgens mijn voorspelling zullen schoonmaakbedrijven de komende jaren steeds vaker cobots inzetten binnen hun bedrijfsvoering. Cobots zijn collaboratieve robots die repetitieve en inspannende taken uitvoeren die anders door schoonmakers zouden worden uitgevoerd. Ze werken samen met individuen en binnen een team, niet als vervanging van medewerkers.
Binnen de schoonmaakbranche zien we bijvoorbeeld al dat cobots worden ingezet om te stofzuigen, waardoor schoonmaakteams zich kunnen concentreren op taken met een hogere waarde in service en een echt verschil kunnen maken voor eindgebruikers. Het levert dus betere prestaties en meer efficiëntie op. Daarnaast maakt het het werk van schoonmakers meer gevarieerd en bevredigend, doordat machines het herhalende en inspannende taken uitvoeren.
Einde aan kapitaalinvesteringen
Door cobots gedreven innovatie gaat echter niet alleen om machines en apparaten; het gaat ook om het bevorderen van innovatieve bedrijfsmodellen en nieuw denken binnen de industrie. We zien al vooruitstrevende FM- en schoonmaakbedrijven die nieuwe benaderingen van hun planning en operationele modellen toepassen.
Sommigen zijn bijvoorbeeld afgestapt van het gevestigde inkoopmodel voor technologie binnen de sector en hebben toegang tot machines via leasing of “as a service”-modellen. Dit maakt een einde aan de enorme kapitaalinvesteringen die zo’n belemmering vormden voor de acceptatie van technologie binnen de FM-industrie. In plaats daarvan stelt het deze bedrijven in de allernieuwste innovaties gemakkelijk en kosteneffectief in te zetten.
LEES OOK: Schoonmaakmachine: kopen, leasen of huren?
Nieuwe vaardigheden
De introductie van de cobotica in de schoonmaakt vereist nieuwe vaardigheden van schoonmaakteams en leidinggevenden. Zo moeten de schoonmakers vertrouwd en gelukkig zijn met het werken naast cobots. Managers moeten heroverwegen hoe en waar ze verschillende taken toewijzen, gebaseerd op de relatieve sterke punten en competenties van zowel mens als machine.
Uiteindelijk komt het neer op het creëren van een cultuur waarin mensen op alle gebieden en op alle niveaus van de organisatie open staan voor frisse ideeën en nieuwe manieren van werken en zich kunnen aanpassen aan verandering.
De winnaars zijn schoonmaakbedrijven die hun mensen in staat stellen harmonieus samen te werken met nieuwe technologie
Harmonieus samenwerken met technologie
Nieuwe technologieën zoals automatisering en AI kunnen ongetwijfeld veel van de serieuze uitdagingen voor schoonmaakbedrijven aanpakken, maar technologie-acceptatie moet deel uitmaken van een bredere innovatiestrategie en een wijdverbreide honger naar duurzame verandering. Het topmanagement moet samenwerken met partners om innovatie te stimuleren in elk onderdeel van hun activiteiten, over elke afdeling, proces en klantbetrokkenheid, zodat ze maximale voordelen kunnen worden gehaald uit nieuwe technologie.
De race voor innovatie binnen de branche is goed op weg. De winnaars zijn die organisaties die hun bedrijfsmodellen, gedragingen en culturen met succes hebben door ontwikkeld om efficiëntie en productiviteit te stimuleren. Én om hun mensen in staat te stellen harmonieus samen te werken met nieuwe technologie. Dat is uiteindelijk wat de verschuiving naar cobotica met zich meebrengt; en dat is nu al aan de gang.
Dit artikel is geschreven door Nils J.van der Zijl, VP Sales & Marketing bij Softbank Robotics EMEA
