Volgens de Nederlandse regelgeving mogen alleen desinfectiemiddelen met een toelating van het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) op de markt worden gebracht. Vanwege het dreigende tekort aan desinfectiemiddelen door de uitbraak van het coronavirus, heeft het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat tijdelijk vrijstelling verleend voor een aantal desinfectiemiddelen die normaal gesproken niet zijn toegestaan voor het schoonmaken van vliegtuigen.
Infecties bestrijden
“Ten behoeve van de bestrijding van infecties ten tijde van de uitbraak van het coronavirus SARS-CoV-2 en in verband met de oppervlaktedesinfectie in luchtvaartuigen en het waarborgen van de luchtwaardigheid van de luchtvaartuigen, wordt vrijstelling verleend voor het onder voorwaarden op de markt aanbieden en gebruik van de volgende middelen voor de desinfectie van luchtvaartuigen”, zo stelt het ministerie over het besluit.
Het gaat om de schoonmaakdoekjes Ki-ose 380 en twee desinfectiesprays: de Taski Sani 4-in-1 Plus spray en het middel Cee-Bee A-18S.
Voorschriften niet opgevolgd
Het ministerie legde voorschriften op zodat de schoonmaakmiddelen op een veilige manier gebruikt kunnen worden. Maar de regels worden amper tot niet opgevolgd door de schoonmakers. Zo luidt één van de voorschriften dat de desinfectie maar door één persoon per vliegtuig uitgevoerd mag worden. Ook moet het ventilatiesysteem van het vliegtuig aan staan.
Vrijwel onmogelijk, blijkt uit het bericht van Het Parool. “Vanwege de haast die met vliegtuigschoonmaak is gemoeid, zijn veel schoonmakers tegelijkertijd bezig, terwijl er ook bemanning, cateringmedewerkers en technisch personeel aan boord zijn. Niet altijd hebben schoonmakers de tijd om naast hun reguliere bescherming ook voorgeschreven extra bedekking aan te doen. En bij toestellen die langer aan de grond staan, is volgens het personeel de ventilatie vaak uitgeschakeld.”
Vanwege de haast die met vliegtuigschoonmaak is gemoeid, zijn veel schoonmakers tegelijkertijd bezig
Acuut giftig
En dat terwijl er serieuze gezondheidsrisico’s spelen. De Amsterdamse krant vroeg toxicoloog Paul Scheepers van Radboudumc naar de mogelijke effecten van de stoffen in de tijdelijk toegestane middelen. Volgens hem kan er bij het gebruik van de schoonmaakdoekjes bijtende irritatie optreden op de onbeschermde huid. Over de 4-in-1 spray zegt hij: “Hier zit een aantal irritatieve en corrosieve stoffen in die acuut giftig zijn bij blootstelling eraan. En bij slechte ventilatie is er ook een kans dat niet-beschermde personen later deze stoffen inademen of op hun huid krijgen.” Hij voegt daaraan toe dat de spuitbus ook nog eens alcohol bevat, en dat alcoholdamp kankerverwekkend is. Over het laatste middel zegt de toxicoloog tegen Het Parool dat het stoffen bevat die bij inademen of inslikken kunnen leiden tot misselijkheid en braken en bij hoge concentraties tot brandwonden op de huid.
Scheepers concludeert dat klachten bij langdurig gebruik van alle middelen kunnen blijven bestaan, met mogelijk zelfs arbeidsongeschiktheid tot gevolg.
Veilig werken belangrijk
Het Parool vroeg brancheorganisatie Schoonmakend Nederland om een reactie. “Opdrachtgevers op Schiphol stellen altijd al hoge eisen aan materialen en beschermingsmiddelen voor schoonmaakpersoneel. Dat heeft zeker in coronatijd extra aandacht, ook in de voorlichting aan medewerkers. Het is belangrijk dat ze veilig werken. Zeker op Schiphol is het lastig omdat er verschillende regels zijn. Schoonmaakbedrijven moeten zich aan de voorschriften houden die bij zulke middelen horen. Maar soms spreken regels elkaar tegen.”
Schoonmakers wisten van niks
NH Nieuws vroeg Joos van Doesburg van FNV Schiphol om een reactie op de berichten. Die zegt: “Wij wisten van niets, net als de schoonmakers. Ze moeten blijkbaar doekjes gebruiken met chemische stoffen die al tientallen jaren niet op de Nederlandse en Europese markt zijn toegestaan én niet goed zijn voor de volksgezondheid.” De schoonmakers krijgen er volgens Van Doesburg een naar gevoel van. “Ze hebben het gevoel dat hun gezondheid op de luchthaven niet van belang is.”
De schoonmakers hebben het gevoel dat hun gezondheid op de luchthaven niet van belang is
Ook ‘verboden’ middelen in de zorg
Opvallend is dat de recente berichtgeving van Het Parool en NH Nieuws focust op de ‘verboden’ desinfectiemiddelen in de luchtvaartsector. Dit terwijl het ministerie ook tijdelijke vrijstellingen heeft verleend voor desinfectiemiddelen voor in de professionele zorgsector en in de farmaceutische industrie. Ook hier wordt momenteel dus gewerkt met schoonmaakmiddelen die normaalgesproken niet zijn toegestaan.
Daarnaast zijn er ook een aantal handdesinfectiemiddelen voor bedrijfs- of beroepsmatige omgevingen tijdelijk vrijgesteld van de Ctgb-toelatings-plicht. Onder deze vrijstellingen valt het gebruik door medewerkers, vanwege professionele activiteiten, maar ook het voorgeschreven gebruik van desinfectiemiddelen door klanten en bezoekers in de bedrijfsomgeving. Bezoekers en klanten dienen op locatie geïnformeerd te worden over goed en veilig gebruik van het desbetreffende middel. De met deze vrijstellingen gemoeide desinfectiemiddelen mogen niet worden verkocht op de consumentenmarkt. Ze zijn alleen bestemd voor het professioneel gebruik en niet voor particulier (niet-professioneel) gebruik, dus in de privésfeer.
Bronnen:
Het Parool en NH Nieuws en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat over de vrijstellingen voor:
- desinfectiemiddelen in luchtvaartuigen
- desinfectiemiddelen in de professionele zorg en farmaceutische industrie
- handdesinfectiemiddelen in een bedrijfs- of beroepsmatige omgeving
Ook interessant:
- Tien keer meer vraag naar desinfectiemiddelen
- Neveldesinfectie (fogging): een trend om in de gaten te houden
- Ethanol en de SZW-lijst: hoe zit het met handdesinfectie op basis van ethanol?
- Vaker vergiftigingen door toenemend gebruik desinfectiemiddelen
- Producenten van desinfectiemiddelen ten tijden van corona: de helden versus de boeven
