Zodra je weet welke factoren het 'zwerfafval-risico' bepalen, kun je er op sturen met financiële prikkels, zo geven de twee plastic influencers aan.
"Wij doen concrete aanbevelingen hoe je het belonen van verpakkingen met een lager 'zwerfafval risico' kan invoegen in het bestaande beleid. Wij kunnen als Nederland een voorbeeld worden voor heel Europa", zegt Tinga. De twee hebben een 'afdankmatrix' ontwikkeld om te bepalen wat de 'zwerfafval-kans' van een TO GO verpakking is. Deze moet meegenomen moeten worden in de bestaand afval tariefdifferentiatie.
Zwerfafval is groeiend probleem
Zwerfafval is een groeiend probleem. Er worden steeds vaker, steeds meer 'TO GO producten' op straat geconsumeerd in vaak volumineuze verpakkingen. De kosten voor het legen van afvalbakken en het opruimen van zwerfafval zijn jaarlijks 304 miljoen euro en groeit nog elk jaar. Overvolle prullenbakken zijn bovendien zelf ook weer een bron van zwerfafval. Wat eruit valt verwaait of valt ten prooi aan meeuwen, kauwen en ratten die het afval verder verspreiden.
Verpakking heeft invloed op zwerfafvalkans
Tinga en Groot geven in hun rapport aan welke eigenschappen van een verpakking invloed hebben op de zwerfafvalkans ervan. Ook benoemen zij hoe je aan de hand van die factoren het beleid kan aanpassen. "Zodat niet de kosten voor het opruimen van afval toenemen, maar juist de verpakking kleiner, minder, opvouwbaar, 'mee-neembaar' of 'oppropbaar' wordt. Verpakkers die het goed doen moeten worden beloond." De twee lanceren de 'afdankmatrix': een instrument om de zwerfafvalkans per TO GO verpakking in de ontwerpfase te bepalen. "Deze eigenschappen zouden leidend moeten zijn in het bepalen van de af te dragen kosten per producent."
Belangrijkste aanbevelingen
In het rapport staan meerdere aanbevelingen. De belangrijkste aanbeveling is dat niet de bak groter moet worden, maar dat de verpakkingen juist kleiner, minder, opvouwbaar of oppropbaar worden. "In de UPV wetgeving moeten producenten meebetalen voor het aandeel van hún TO GO verpakking in prullenbakken en zwerfafval. De 'afdankmatrix' kan als instrument gebruikt worden om de extra-kosten te bepalen. De matrix beperkt zich niet tot plastic, in tegenstelling tot de UPV wetgeving.
Campagne voeren
Merijn Tinga zet zich als Plastic Soup Surfer al jaren in tegen plasticvervuiling door surfexpedities en campagnes gericht op beleidsmakers. De ‘Plastic Soup Surfer petitiemotie’ in de Tweede Kamer veroorzaakte dat er nu statiegeld is op flesjes en blikjes. Er zijn meerdere documentaires over zijn campagnes gemaakt (o.a. uitgezonden op National Geographic). Hij schreef in 2021 het boek 'Plastic Soup Surfer - hoe een persoon verschil kan maken'. Dirk Groot doet sinds 2016 als Zwerfinator onderzoek naar zwerfafval op eigen initiatief en in opdracht van gemeenten en bedrijven. Zijn data worden onder meer gebruikt door Rijkswaterstaat. Groot & Tinga werken regelmatig samen tijdens onderzoeken of campagnes en roepen daarbij de community aan om hen te helpen middels de Plastic Avengers App
